مِی 23, 2008
توسط Amir CAfechi
قربان! باعث افتخار ماست، که بگن علاءدین رییس شماست، حاکم و شاه شماست، فقط بگو چی تو دلت داری، که کلید تموم آرزوها دست شماست….خواستی یه کم بیشتر باقلوا بردار!!!
(از ترانهی دوستی مثل من- رابین ویلیامز)
شاید یکی از خاطرهانگیزترین کارتونهای دههی 90 برای بچههای دهه 60، یکی از موفقترین کارتونهای کمپانی دیسنی باشه که تونست برای اونها یه اسکار بهترین فیلم سال به ارمغان بیاره. علاءدین، محصول سال 1992، یکی از بهترین انیمیشنهای کلاسیک دیسنی به حساب میاد که تو دورانی ساخته شد که خیلی از ماها با یه دستگاه ویدیوی VHS یا بتاکم و به زور میتونستیم فیلمهای روز دنیا رو گیر بیاریم. بنابراین فیلمی که دستمون میرسید، بارها و بارها تماشاش میکردیم تا پوسیده بشه…اما داستان کارتونهای دیسنی از همهی فیلمها جدا بود. داستانهای شاه و پریانی تمام این کارتونها در کنار موسیقیهای فوقالعادهای که تاریخ مصرف ندارن، بچههایی رو بار آوردن که تنها عشقشون، تماشای دوباره و دوبارهی این کارتونهاست…
از بحث اصلی دور نشم. تا حالا دربارهی یکیدو کارتون معروف دیسنی و آهنگهاشون مطلب نوشتم. اما تازه یادم افتاد که یکی از مهمترینهاشو از قلم انداختم!
علاءدین
محصول 1992 – آمریکا
قصهی پسرک جوونی به نام Ali که زندگیشو به همراه میمون دستآموزش Abu با خردهدزدی میگذرونه. علی در بزرگترین ماجرای زندگیش به princess Jasmine، دختر سلطان دل میبازه که خواستگار خطرناکی مثل Jafar، وزیر دربار داره. وزیر، به دنبال چراغ جادوییه که با کمکش بتونه قدرتمندین مرد سرزمینش بشه. علاءدین چراغ جادو رو پیدا میکنه و با کمک Genie غول چراغ، به مقابله با جعفر میره تا هم به آرزوی خودش که ازدواج با جاسمینه برسه و هم مردم سرزمین Agrabah رو از شر جعفر نجات بده.
داستان سادهای که اقتباسی از یکی از قصههای هزار و یکشبه و تم طنز و موزیکال بهش اضافه شده و البته چیزهایی هم ازش کم شده. شخصیتهای جالبی که به داستان، مایههای طنز بسیار قوی دادن، میمون علاءدین، طوطی پرحرف جعفر و قالیچهی پرندهای هستند که مثل همهی آثار دیسنی، وجه انسانی غالب دارن و به راحتی توسط تماشاگر کودک (و البته بزرگسال) پذیرفته میشن. در کنار اینها، جینی، غول آبیرنگ چراغ، به راحتی شخصیت اول داستان رو که علاءدین باشه کنار میزنه و خودش رو به عنوان به یکی از فراموشنشدنیترین شخصیتهای کارتونی تاریخ، به تماشاگر معرفی میکنه.
جینی، مثل همهی غول چراغهای دیگه، فقط وقتی میتونه از قدرتش استفاده کنه که صاحب چراغ، آرزویی کنه. با وجود اینکه جینی، غول بسیار قدرتمندیه، اما هر آرزویی رو نمیتونه برآورده کنه: آدم کشتن، کسی رو عاشق کسی کردن و زنده کردن مردهها، کارهاییه که جینی از پس انجامشون برنمیاد.(گرچه این سومی رو ظاهراً میتونه، اما ترجیح میده انجامش نده، چون اونوقت ممکنه طرف، زامبی از آب دربیاد!) با اینحال، هرکار دیگهای که تو مخیلهی ما نمیگنجه از پسشون برمیاد و میتونیم اونو قدرتمندترین شخصیت کارتونهای والت دیسنی درنظر بگیریم.
رابین ویلیامز، دوبلور جینی در قسمت اول و سوم علاءدین،قطعاً یکی از عوامل موفقیت این کاراکتر به حساب میاد.
موسیقی فیلم
در کنار فیلمنامه سادهی علاءدین که مثل تقریباً تمام آثار دیزنی، ویژگی آموزندهبودن برای گروه سنی کودک رو با خودش یدک میکشه، موسیقی تحسینبرانگیز اون هم که توسط Alan Menken و Tim Rice ساخته شده بود، اسکار بهترین موسیقی فیلم سال رو از آن خودش کرد و ترانههای بسیار جذاب، موفقیت فیلم رو تضمین کردند. سعی کردم در طول این پست تمام ترانههای فیلم را برای دانلود قرار بدم.
یکی از آهنگهای معروف فیلم که نامزد جایزهی اسکار بهترین ترانهی فیلم سال شد، Friends like me نام داره که از زبون جینی خونده میشه. این آهنگ در ابتدای و انتهای فیلم شنیده میشه.
دانلود کنید آهنگ Friend like me
در صحنهی معروفی از فیلم، جینی برای اینکه علاءدین رو به مردم شهر و البته سلطان معرفی کنه، به شکلهای مختلفی درمیاد و ترانهی Prince Ali رو میخونه. یه پسرک زنگ به دست، دو تا شومن، بز، چیتا، یه زن گنده و یه پسر جوون، شخصیتهایی هستند که پرنس علی رو معرفی میکنن! نقش و همشون رو هم البته جینی بازی میکنه. فکر میکنم یادتون بیاد از کدوم سکانس دارم صحبت میکنم.
برای اینکه بیشتر یادتون بیاد:
دانلود کنید: Prince Ali
توضیحات بیشتر دربارهی جینی در ویکیپدیا
تو یکی از صحنههای جذاب فیلم، علاءدین و جاسمین، سوار بر قالیچه پرنده دور دنیا رو میچرخن و واسه همدیگه ترانهی عشقولانه در میکنن. ترانهی یه بغل دنیای نو که
کبار هم در پایانبندی فیلم اجرا شد و ترکوند!! به عبارت بهتر، جوایز اسکار و گلدنگلاب و گِرمی بهترین ترانهی سال رو دریافت کرد. من شخصاً از آهنگی که در متن فیلم و با صدای Brad Kane و Lea Salonga خونده میشه خیلی لذت میبرم، اما صدای خوانندههای سیاهپوستی که انتهای فیلم به آهنگاونا اختصاص داده شده واقعاً چیز دیگریست:
دانلود کنید:
A Whole New World By Brad Kane & Lea Salonga
A Whole New World (End Title) By Peabo Bryson and Regina Belle
جالبه بدونین که در زمان تولید فیلم، قسمتی از داستان به رابطهی بین علاءدین و مادرش پرداخته بود که در تدوین نهایی حذف شد. ضرری که این حذف قسمت از فیلم به اون زد، حذف اجباری آهنگ زیبایی بود که برای این بخش ساخته و توسط Clay Aiken خونده شده بود. ویدیوی این آهنگ به همراه توضیحات آهنگساز و خوانندهی اون، بعدها در سال 2004 و در نسخهی ویژهی DVD فیلم قرار داده شد.
دانلود کنید: Proud of your boy
یکی از بحثبرانگیزترین ترانههای این فیلم که مشکلات زیادی رو برای تهیهکنندهش به وجود آورد، ترانهی Arabian Nights در ابتدای فیلم بود که
Where they cut off your ear if they don’t like your face/It’s barbaric, but, hey, it’s home
رو در توصیف سرزمین عربنشین Agrabah استفاده میکنه. این تیکه از ترانه بعد از کلی اعتراض از طرف جامعهی عربهای آمریکا، یک سال بعد در ساوندتراک فیلم عوض شد و به صورت زیر دراومد:
…Where it’s flat and immense and the heat is intense/It’s barbaric
باید اعتراف کنم که برای یه فیلم، اونهم ژانر کودکان، این قسمت از ترانهی ابتدای فیلم، خیلی توهینآمیز و غیرقابل قبول بوده. مثل همین جریان فیلم 300 یا مثلاً بدون دخترم هرگز و… برای ما ایرانیها.
بحث دیگهای که باعث بحثهای زیادی شده بود این بود که شخصیتهای علاءدین و جاسمین، با پوست روشن و لهجهی آمریکایی ساخته شده بودن در حالیکه سایر شخصیتهای عرب فیلم، همگی سیاهپوست بودن، چهرههای ترسناک داشتن، با گویش عربی صحبت میکردن و کلاً آدمای خسیسی نشون داده شده بودن. (گو اینکه کار منطقیای بوده!). الان اگر بحث نقد این فیلم تو تلویزیون ایران پیش میومد، دست صهیونیستها در این ماجرا به شکل بیریختی رو میشد!! به هرحال کدومیکی از ماها موقع دیدن فیلم به این چیزا توجه میکنه؟
دانلود کنید Arabian Nights (این همون نسخه اصلی ترانهس که بعداً عوض شد.)
دانلود کنید One Jump Ahead
یک سال بعد از فیلم Aladdin، قسمت دوم اون با نام Return of Jafar اکران شد و بعد از اون یه مجموعه تلویزیونی از ماجراهای علاءدین و جاسمین بعد از اتفاقات فیلم دوم به نمایش دراومد. در سال 1996، علاءدین و شاه دزدان، مجموعه رو به پایان برد. اما هنوز هم بعد از گذشت بیشتر از 15 سال از اکران فیلم Aladdin، دیدنش تازگی خاص خودش رو داره و لذت تماشایی متفاوت با بارهای قبل به تماشاگرانش میده.
اینها رو هم ببینید: پری دریای کوچولو
شیرشاه